Son birkaç yılda tasarımcılar olarak rolümüz o kadar gelişti ki sürekli olarak birçok şeyin farkında olmamız gerekiyor.
Farkında olunması gereken en önemli şeylerden biri, kullanıcının ürününüzdeki veya web sitenizdeki davranışıdır.
Günümüz dünyasında her tasarımcı psikolojinin temellerini öğrenmelidir.
Tasarımcıların, kullanıcıları bir ürün tasarımına ya da deneyimine uymaya zorlamak yerine, kullanıcıların nasıl davrandığını ve çeşitli dijital arayüzlerle nasıl etkileşime girdiğini öğrenmesi gerekir. Kullanıcıyı tanımalı ve ona göre UX writing çalışması düzenlenmelidir.
Bu yazıda, gelecekteki projelerinize uygulayabileceğiniz daha sezgisel, insan merkezli ürünler ve deneyimler tasarlamanıza yardımcı olmak için psikolojinin bazı temel ilkelerini anlatacağız.
İnsanların, çevremizdeki dünyayı nasıl algıladığımız ve işlediğimiz konusunda temel bir plana göre karar verdiğini biliyoruz.
Psikolojideki basit dersler aracılığıyla bu kılavuz, bahsi geçen planı tanımlamanıza yardımcı olacaktır.
Kullanıcı deneyimine uygun UX tasarımı yaparken dikkat etmeniz gereken kuralları inceleyebilirsiniz.
Hick Yasası
“Bir kullanıcıya ne kadar çok seçenek verirseniz, karar vermesi o kadar uzun sürer”
Seçenek bombardımanına maruz kalan kullanıcıların yorumlaması ve karar vermesi zaman alır.
Seçimler tabii ki de kötü bir şey değildir, ancak bir kullanıcıya aralarından seçim yapması için çok fazla seçenek vermek onları bunaltabilir ve paralel olarak hemen çıkma oranlarını da artırabilir.
Hick Yasasına Örnek: Uzaktan Kumanda
Aşağıdaki uzaktan kumandaya bakarsanız, akla gelebilecek hemen hemen her şey için düğmeleri olan klasik bir uzaktan kumanda olduğunu hemen anlayabilirsiniz.
Bu durum, kullanıcılar için bilişsel aşırı yüklenmeye ve bazen kendilerini ‘Teknolojik Olarak Zorlanmış’ hissettiren hayal kırıklığına yol açar.
Hick Yasasına Başlamanın Bir Yolu
Kart sıralama, kullanıcılarınız için daha anlamlı olan bilgi kategorileri hakkında bilgi edinmek için harika bir yöntemdir.
İşlevlerin ve terimlerin gruplarını tanımlamanıza yardımcı olacaktır.
Kart sıralama için geleneksel kağıt kartlarını veya dijital araçları kullanabilirsiniz.
Optimal Workshop veya benzeri araçlar, etkili sonuçlar almak için çok verimli ve hızlı olabilir.
Fitts Yasası
“Hedefe ulaşma süresi, hedefe olan mesafenin ve boyutunun bir fonksiyonudur”
Hızlı hareketler ve küçük hedefler, hız-doğruluk dengesi nedeniyle daha büyük hata oranlarına neden olur.
Bu, hedef alanınız ne kadar küçük olursa, kullanıcının mesafe/boyut oranına göre bu eylemi gerçekleştirmesi o kadar uzun sürer demektir.
Özellikle buton ve diğer tıklanabilir ekran öğelerini tasarlarken önemlidir.
Fitts Yasasına Örnek
Bazı web siteleri, bir düğmenin tıklanabilir alanını genişletmez veya hedefin tamamına bağlantı vermez.
Sonuç olarak, imleci ilgili bağlantıya taşımak için daha fazla hassasiyet gerekir, bu da daha yavaş gezinme sürelerine yol açar.
Fitts Yasası, tıklanabilir alanı büyütmek için mevcut her pikseli kullanmayı ve böylece onu tıklamak için daha büyük bir hedef haline getirmeyi önerir.
Fitts Yasasına Başlamanın Bir Yolu
- Hedef alanlar, kullanıcıların hem ne olduğunu ayırt edebilecekleri hem de doğru bir şekilde seçebilecekleri kadar geniş olmalıdır.
- Dokunma/tıklama hedefleri arasında yeterli boşluk olmalıdır.
- Dokunma/tıklama hedefleri, arayüzde kolay ulaşılabilecek alanlara yerleştirilmelidir.
Von Restorff Etkisi
“İzolasyon Etkisi olarak da bilinir, birden fazla benzer nesne mevcut olduğunda, diğerlerinden farklı olanın hatırlanma olasılığının yüksek olduğunu öngörür.”
Tasarımda, önemli bilgileri ya da temel eylemleri diğerlerinden daha belirgin hale getirebilirsiniz.
Von Restorff Etkisine Örnek
—-Katılımcılara, listede ayırt edici, izole edilmiş bir öge ile kategorik olarak benzer öğelerden oluşan bir liste sunulduğunda, bu resimde gösterildiği gibi farklı olan öğeler hatırlandı.
Von Restorff Etkisini Kullanmaya Başlamanın Bir Yolu
- Önemli bilgileri veya önemli eylemleri görsel olarak ayırt edici hale getirin.
- Kontrast oluştururken yalnızca renge güvenerek renk görme eksikliği veya az görme problemi olanları dışlamayın.
- Kontrast oluşturmak için hareketi kullanırken hareket duyarlılığı olan kullanıcıları dikkate alın.
Zeigarnik Etkisi
“Zeigarnik etkisi , insanların tamamlanmamış veya kesintiye uğramış görevleri tamamlanmış görevlerden daha iyi hatırladığını söylüyor.”
Zeigarnik Etkisi, bir zamanlar izlenen ve eksik bırakılan bir hedef hakkında müdahaleci düşünceler yaşama eğilimidir.
Otomatik sistem, yeni hedeflere odaklanabilecek bilinçli zihne, önceki bir faaliyetin eksik bırakıldığı sinyalini verir.
Zeigarnik Etkisine Örnek: CNN’in Trivia Quizi
CNN Headline News, yarım saatlik haber programını sonlandırırken önemsiz bir soru sorarak spor raporuna yönlendiriyor.
Bu önemsiz sorunun izleyicinin zihninde oluşturduğu eksiklik duygusu, izleyicinin sporla hiç ilgilenmese bile cevabı bulmak için tüm spor raporunu izlemeye devam etmesi için yeterlidir.
Zeigarnik Etkisini Kullanmaya Başlamanın Bir Yolu
- Kullanıcıları görevleri tamamlamaya motive etmek için ilerlemenin net bir göstergesini sağlayın.
- Bir hedefe yönelik yapay ilerleme sağlamak, kullanıcıların bu görevi tamamlama motivasyonuna sahip olma olasılığının daha yüksek olmasını sağlamaya yardımcı olacaktır.
Jakob Yasası (Jakob Kuralı)
“Kullanıcılar zamanlarının çoğunu diğer sitelerde geçiriyor.
Bu, kullanıcıların sitenizin zaten bildikleri diğer tüm sitelerle aynı şekilde çalışmasını tercih ettiği anlamına gelir.”
Jakob Kuralına Örnek: Mercedes-Benz’in Koltuk Kontrolleri
2020 Mercedes-Benz EQC 400 Prototipinde her koltuğun yanındaki kapı panelinde bulunan koltuk kontrolleri, koltuğun şekliyle eşleştirilmiştir.
Ortaya çıkan tasarım, kullanıcıların ilgili düğmeyi tanımlayarak koltuklarının hangi bölümünü ayarlayabileceklerini anlamalarını kolaylaştırır.
Etkili bir tasarım çünkü; önceden var olan zihinsel bir araba koltuğu modelimize dayanıyor ve ardından kontrolleri bu zihinsel modelle eşleştiriyor.
Jakob Yasasına Başlamanın Bir Yolu
- Her zaman ortak kalıplar ve geleneklerle başlayın ve bunlardan yalnızca mantıklı olduğunda ayrılın.
- Temel kullanıcı deneyimini geliştirmek amacıyla farklı bir şey yapmak için ikna edici bir argüman sunabiliyorsanız, bu araştırmaya değer olduğuna dair iyi bir işarettir.
- Alışılmadık bir yoldan giderseniz, nasıl çalıştığını anladıklarından emin olmak için tasarımınızı kullanıcılarla test etmeyi unutmayın.
Bunlar, bir sonraki projenizde uygulayabileceğiniz birçok UX tasarım yasasından sadece birkaçı.
Unutmayın, herhangi bir projedeki amacınız “kullanıcıyı çok fazla düşündürmemek”, aksine onların web sitesinde özgürce dolaşmasına izin vermek olacaktır.
Bu ilkeleri akılda tutmak, kullanıcılarınız için daha iyi bir kullanıcı deneyimi oluşturmanıza yardımcı olacaktır.
